Mag ik in mijn Whatsapp groepen schrijven wat ik wil?

Enkele leerkrachten riskeren een tuchtstraf en strafrechtelijke sanctie nadat ze mogelijks discriminerende, racistische en homofobe uitspraken hebben gedaan in een besloten WhatsApp-groep.

Dat brengt ons bij de vraag ‘Mag ik in mijn whatsappgroepen schrijven wat ik wil?’.

Het recht van vrije meningsuiting is één van onze fundamentele rechten.
Het wordt opgenomen in onze Grondwet en het Europees Verdrag van de rechten van de mens. Het verschaft aan elk mens de ruimte om vrij te denken, te spreken en te schrijven. Dat betekent dat je heel wat kan zeggen of doen, ook al ervaren anderen dat als schokkend, verontrustend of kwetsend. Je mag dus gerust zeggen dat ‘uw buurman ‘ne rossekop heeft’, ’politiekers lamzakken zijn’, ‘je collega een rotzak is’, etc.

Je hebt het recht te zeggen en te schrijven wat je wilt.   Toch zijn er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting.  Quasi alle rechten worden immers beperkt op het moment dat je met de uitoefening van jouw rechten de rechten van een ander schaadt. Maar waar trekken we dan precies de grens? 

De wetgever heeft o.a. het aanzetten tot discriminatie, haat of geweld tegen anderen in het openbaar strafbaar gemaakt. De berichten moeten aldus niet enkel de toon van discriminatie, haat of geweld hebben, zij moeten hiertoe uitdrukkelijk aanzetten. In bepaalde omstandigheden is een mening immers meer dan een mening, en zet ze aan tot chaos, geweld of haat. Wanneer dat laatste het geval is, is dat dus uitdrukkelijk strafbaar gesteld.

Er wordt verder voor de strafbaarheid een duidelijk verschil gemaakt tussen openbaar en de privésfeer. Enkel wanneer het aanzetten tot discriminatie, haat of geweld tegen anderen in de openbaarheid heeft plaatsgevonden, zijn de feiten strafbaar.

Zijn berichten dewelke in een whatsappgroep geplaatst worden openbaar? 

Vergaderingen die in besloten groep plaatsvinden kunnen ook als openbaar beschouwd worden, dus het lijkt er op dat whatsappgroepen in principe ook als openbaar kunnen worden beschouwd. De plaats hoeft namelijk niet publiek toegankelijk te zijn, personen moeten de mogelijkheid hebben om de plaats te bezoeken.

Zo oordeelde de rechtbank in een eerder vonnis[1] in elk geval al dat een pagina op facebook als openbaar dient te worden beschouwd. De beheerder van de pagina werd verantwoordelijk geacht voor hetgeen op de pagina werd geschreven, omdat hij de mogelijkheid heeft bepaalde artikelen te delen, commentaren te plaatsen en berichten te verwijderen.

Ook de 'newsgroups' of discussieplatforms die geen openbare plaatsen zijn, maar toegankelijk zijn voor een zeker aantal personen, voldoen aan de voorwaarde van openbaarheid zoals gesteld door de wet conform eerdere rechtspraak.[2]

Als er daadwerkelijk wordt aangezet tot discriminatie, haat of geweld tegen anderen in whatsappgroepen in whatsappgroepen, kan dat mogelijks aldus wel degelijk strafbaar zijn.  Het zal uiteraard geval per geval bekeken moeten worden.

Astrid PUTS                     Griet MEBIS
Advocaat-medewerkster Advocaat-vennoot